Od dłuższego czasu zmagasz się z nieprzyjemnymi dolegliwościami ze strony układu pokarmowego? A może problem dotyczy kogoś z Twoich bliskich? Choroby układu pokarmowego występują częściej niż myślisz! Zespół Jelita Drażliwego jest jedną z najczęściej spotykanych. Jej charakterystycznym objawem jest nawracający ból brzucha i biegunki lub zaparcia. Tutaj dowiesz się, jakie kroki powinnaś/powinieneś podjąć, jeśli obserwujesz u siebie niepokojące objawy.
Co właściwie oznacza IBS? To skrót od angielskiej nazwy Irritable Bowel Syndrome, która po polsku oznacza Zespół Jelita Drażliwego. Jednak z jakiegoś powodu to właśnie angielski skrót jest powszechnie używany w literaturze. Jest to najczęściej spotykana choroba układu pokarmowego. W dorosłej populacji występuje u 10-15% populacji. Jednak warto wiedzieć, że dwukrotnie częściej dotyka kobiet, niż mężczyzn [1].
Jej przebieg może być zróżnicowany i dawać zmienne objawy. Zdarza się, że IBS wiąże się z zaparciami, biegunką lub naprzemiennym występowaniem jednej i drugiej dolegliwości. Poza tym problemy z układem pokarmowym są zbliżone w wielu chorobach. Postawienie diagnozy i leczenie na podstawie samych objawów nie jest zatem czymś prostym. Pokusiłbym się nawet o stwierdzenie, że jest to niemożliwe. Wymaga to przeprowadzenia porządnej diagnostyki, w celu wykluczenia pokrewnych chorób.
Obecnie trudno wskazać konkretną przyczynę nadwrażliwości jelit. Jest kilka grup czynników, które mogą sprzyjać rozwojowi tej choroby. Począwszy od infekcji, poprzez zaburzenia metabolizmu i wydzielania hormonów, aż po czynniki psychologiczne. Najbardziej prawdopodobne przykłady tych kategorii to:
IBS może się zaczynać od niepozornych dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Mam na myśli bóle brzucha, nudności, zgagę zaparcia lub biegunki. Problem polega na tym, że łatwo je na początku ignorować. No bo przecież każdemu czasem się zdarzy ból brzucha lub zgaga, prawda? No i oczywiście takich objawów nie należy utożsamiać z poważną chorobą. Warto im się jednak przyglądać. Jeśli bóle brzucha często nawracają i nasilają się po posiłkach, to już większy powód do niepokoju. Rozpoznanie choroby można bowiem postawić na podstawie przewlekłego występowania typowych objawów przez okres co najmniej 3 miesięcy.
Jak to zwykle bywa, określona choroba będzie dawać inne objawy w poszczególnych przypadkach. Najlepszym przykładem zróżnicowania objawów IBS są zaparcia i biegunka. Zdawałoby się, że są to dolegliwości całkowicie przeciwne. Logiczne byłoby zatem, że powinny świadczyć o innej chorobie. Jednak w medycynie nic nie jest takie proste. Zdarzają się warianty Zespołu Jelita Drażliwego z biegunką lub z zaparciami. Jednak poza tym zdarzają się przypadki z ich naprzemiennym występowaniem. Wyróżnia się kilka podkategorii IBS, w zależności od dominujących objawów:
Rozpoznanie IBS jest bardzo trudne, ponieważ na chwilę obecną nie dysponujemy specyficznymi badaniami. Diagnozę stawia się na podstawie obserwacji objawów przez minimum 3 miesiące. Do podejrzenia IBS uprawniają nawracające minimum raz w tygodniu bóle brzucha towarzyszące wypróżnianiu, zmianie jego częstotliwości lub konsystencji stolca. Nie są to jednak objawy występujące wyłącznie przy nadwrażliwości jelita.
Niezmiernie pomocna jest w tym wypadku diagnostyka różnicowa. Polega na uprzednim wykluczeniu zespołów chorobowych dających podobne objawy. Drogą eliminacji można znacznie zwiększyć szanse na poprawną diagnozę. Nawet jeśli nie ma obecnie specyficznego testu na IBS, to istnieją rzetelne narzędzia do diagnozowania pokrewnych chorób, dzięki czemu można je wyeliminować. Co zatem najczęściej robią lekarze, jeśli podejrzewają u pacjenta IBS? Najpierw wykluczają następujące choroby:
